Podziemia Dolnego Śląska

Niezwykle bogata historia

Dolny Śląsk to region o niezwykle bogatej historii datowanej od czasów przed średniowiecznych, gdzie ścierały się wpływy wielu kultur, przetaczały liczne wojny, zmieniali władcy. Górzyste tereny, mokradła, nieprzebyte lasy kryją niespotykane w innych częściach Polski nagromadzenie budowli militarnych i warownych. Zamki, twierdze, schrony i tajemnicze, nie w pełni jeszcze odkryte podziemia zachwycają architekturą, ale i niesamowitą historią. Dziś podziemne szlaki to jedna z wizytówek regionu, przyciągająca co roku rzesze turystów.

Niesamowite wrażenie na zwiedzających robi Podziemna Trasa w Kłodzku. Korytarze i tunele pod ulicami miasta wydrążono w okresie od XIII do XVII wieku z przeznaczeniem na magazyny. Komory miały głębokość nawet 30 metrów, a niska temperatura pozwalała na długo zachować świeżość produktów spożywczych. Trasa liczy ok. 600 metrów długości i jest jedną z najciekawszych w Polsce.

Pruskie twierdze

Na dolnośląskiej mapie podziemi znajdziemy między innymi dwie wspaniałe pruskie twierdze. Pierwsza z nich to Twierdza Kłodzko, która jest jednym z najlepiej zachowanych obiektów architektury obronnej XVIII w. Z bastionów górujących nad Kłodzkiem można podziwiać panoramę miasta oraz gór otaczających Ziemię Kłodzką. Poza częścią górną twierdzy można zwiedzić podziemia zwane labiryntami. Trasa obejmuje ponad kilometr podziemnych korytarzy rozciągających się pod stokiem bojowym Twierdzy.

Druga twierdza znajduje się w Srebrnej Górze i jest unikatowym obiektem w skali dziedzictwa kulturowego Europy oraz jedną z najważniejszych atrakcji Dolnego Śląska. W chwili powstania (1765 -1777) należała do najnowocześniejszych tego typu fortyfikacji w Europie. Największy podziw budził i nadal budzi potężny Donjon, jeden z najciekawszych obiektów fortyfikacji epoki nowożytnej.

Dramatyczną historię kryją podziemne, wykute w skale, tunele i hale w okolicach Walimia. Należące do nich Podziemne Miasto Osówka to obiekt wojenny, budowany pod kryptonimem „Riese” w Górach Sowich przez III Rzeszę Niemiecką w latach 1943-45. W krótkim czasie, poświęcając życie wielu więźniów obozu Gross-Rosen, wykonano prawie 2 km podziemnych korytarzy, hal i chodników. Według jednej z hipotez, po ukończeniu projektu Niemcy planowali rozlokować tutaj naukowców pracujących nad prototypem bomby atomowej.

Do tego samego systemu podziemi należy Kompleks Rzeczka w Walimiu, który składa się z trzech sztolni o długości 500 m połączonych poprzecznymi halami, podziemia są częściowo obetonowane, z dwoma niezbadanymi jeszcze zawałami skalnymi w środkowej części obiektu. Trasa turystyczna wzbogacona jest w trzech miejscach o efekty audiowizualne nawiązującymi do okresu II wojny światowej i prac prowadzonych podczas drążenia podziemi.

Warto też obejrzeć niedawno udostępnione do zwiedzania podziemia Zamku Książ nieopodal Wałbrzycha. Trasa „Od Piastów do tajemnic II wojny światowej” prowadzi do pomieszczeń i tuneli, również włączonych przez hitlerowców do projektu „Riese”. Najprawdopodobniej zamek wówczas przygotowywany był na dolnośląską kwaterę Hitlera, a przeznaczenie sieci wykutych pod Książem tuneli po dziś dzień nie zostało wyjaśnione.

Dolny Śląsk to także liczne kopalnie węgla i kruszców, dziś w części przekształcone w obiekty turystyczne z atrakcyjnym programem zwiedzania. Spośród szerokiej oferty szczególnie polecamy: Sztolnie Kowary z Kopalnią „Liczyrzepa”, Geopark w Mirsku ze ścieżką edukacyjną „Śladami dawnego górnictwa kruszców”, Centrum Nauki i Sztuki „Stara Kopalnia” w Wałbrzychu i Kopalnię Złota w Złotym Stoku.